Dwór Starostów Chęcińskich

    Zespół dworski położony jest przy drodze krajowej nr 7. Dwór wybudowano na niewielkim skalistym wzniesieniu w miejscu folwaru obronnego. Stoki tego wzniesienia opadają łagodnie w kierunku południowym, gdzie znajdują się obecnie odtworzone ogrody barokowe. Po drugiej stronie dworu znajdują się pozostałości fosy.  Zespół oddalony jest około 3 km od zamku.

     Do 1607 r. zamek chęciński spełniał militarne i urzędowe zadania w nim pokładane. Po zniszczeniu zamku przez rokoszan Zebrzydowskiego, a przed 1613 rokiem podjęto akcję budowlaną, obejmującą zapewne nie tylko zamek, ale i rozbudowę jego gospodarczego zaplecza, którym był pobliski folwark w Podzamczu. Głównym budynkiem na terenie dawnego folwarku stał się wtedy nowy parterowy dwór alkierzowy, któremu towarzyszył drugi drewniany budynek gospodarski, tożsamy zapewne z opisanym w lustracji z 1602 r. Nieopodal stał podpiwniczony kurnik, nieco dalej wielka stajnia i obora, całość zespołu była oparkaniona. Teren zespołu został podzielony na dwie części: teren wiejskiej siedziby pańskiej zgromadzony wokół niewielkiego paradnego dziedzińca oraz zespół folwarczny, zlokalizowany od strony wschodniej wokół podwórka gospodarczego.

     Po zniszczeniach szwedzkich przystąpiono do odbudowy rezydencji. Do dworu wejście prowadziło z sieni, z której wchodziło się do pokoju oświetlonego dwoma oknami, z kominem „z kamienia dziarstwowego”. Przy tym pokoju stała już „komnata nowa”. Z niej drzwi prowadziły do izby stołowej z piecem i kominem, przy niej znajdowała się mała komnatka. Wyszedłszy z izby stołowej w prawo znajdowała się komnata z izbą, zaś idąc na wprost na boku była kolejna komnata, z której wiodło „przejście do sadzawki”. Nieopodal znajdowały się dwa pokoje, z których jeden posiadał piec. Dalej idąc ku podwórzu, nad sadzawką znajdował się pokój „z kamienia dziarstwowego i ciosanego, o trzech wielkich oknach weneckich”, a nad sadzawkami ganek, w którym przy pokoju narożnym znajdowała się kapliczka domowa. Całość przykryta była czterospadowym wielkim dachem krytym gontem z czterema lukarnami, co oznaczać może, iż poddasze było użytkowane na cele mieszkaniowe.

     Budynek folwarczny zapewne drewniany, miał o wiele skromniejszy wygląd. Centralnie położona sień połączona była z kuchnią, dzieląc budynek na dwie części. Pierwsza przeznaczona była dla podstarościego, który rezydował w apartamencie złożonym z czterech lokalności - dużej izby o trzech oknach z komorą, z murowanym kominem i kaflowym piecem połączonej z komnatą o dwóch oknach z komorą, z której wychodziło się do sieni. Po drugiej stronie sieni znajdowała się część czeladna-piekarnia o trzech oknach z piecem piekarskim. Obok folwarku znajdowało się gumno z okołami dla bydła, obok zaś stała wielka, nowa stajnia, w której „na górze murowany sklep, drzwi żelazne, okien 2 żelaznych, a nad tym sklepem sala, obok tego sklepu, na dole dwie piwnice, obok stała obora na 9 krów".

     Według KZSP z 1957 r. stan zachowania zabytku był następujący: zespół złożony był z dwóch podobnych wolnostojących, murowanych budynków prostopadłych do siebie i połączonych w XX w. nadwieszonym przejściem korytarzowym. Budynek południowo – zachodni pierwotnie zapewne większy był zwrócony frontem ku północy. Piętrowy, na planie wydłużonego prostokąta, z dwoma narożnymi alkierzami. Układ wnętrza jednotraktowy, na osi duża sień sklepiona kolebką z lunetami, po jej bokach po jednym dużym pomieszczaniu o sklepieniach kolebkowo – krzyżowych oraz małe niesklepione izdebki w alkierzach. Piętro było przekształcone. Dach nowy, nadwieszony między alkierzami. Na piętrze obramienia okienne oraz od tyłu w przyziemiu portal z herbem "Gryf" rodu Branickich. Wewnątrz podobny portal kamienny i ślady zniszczonych kominków. Z podobnego mniejszego budynku północno – wschodniego, całkowicie odbudowanego w XX w. zachowane 2 pierwotne piętrowe alkierze, ujmujące elewację wschodnią z kamiennymi obramieniami okien z poł. XVII w.

    Obecnie po renowacji Dwór Starostów w Podzamczu pełni rolę Centrum Konferencyjno-Szkoleniowego. Dwór dostępny jest również do zwiedzania z przewodnikiem w następujących dniach:

wtorek - czwartek: 8.00 - 16.00

sobota - niedziela: 9.00 - 17.00

Adres: Podzamcze 45, 26-060 Chęciny

Więcej informacji na stronie: RCNT
   

Od 2014 roku w skład Regionalnego Centrum Naukowo-Technologicznego wchodzi także Centrum nauki Leonardo Da Vinci. Jest to drugi co do wielkości po Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, obiekt popularyzujący nowoczesną naukę przez zabawę. Obecne wystawy to: "Człowiek - niezwykła maszyna", "Poznaj i odkryj siebie", "Zmysły człowieka".